Μιλίτσια, Φραντσέσκο

(Francesco Milizia, Όρια, Μπρίντιζι 1725 – Ρώμη 1798). Ιταλός κριτικός τέχνης και αρχιτέκτονας. Μεγάλωσε στην Πάντοβα, αλλά έζησε σχεδόν όλη την ενήλικη ζωή του στη Ρώμη. Αν και η σκέψη του δεν ήταν εντελώς πρωτότυπη, οι μελέτες του επάνω στα προβλήματα της αρχιτεκτονικής σε συνδυασμό με το ζωντανό ύφος και την οξεία πολεμική του γνώρισαν μεγάλη απήχηση στην εποχή του. Τα έργα του: Βίοι των διασημότερων αρχιτεκτόνων (1768), Περί θεάτρου (1772), Αρχές αστικής αρχιτεκτονικής (1781), Η τέχνη της όρασης στις καλές τέχνες του σχεδίου (1781), Η Ρώμη στις καλές τέχνες του σχεδίου (1787), Λεξικό των καλών τεχνών του σχεδίου (1787) συγκεντρώθηκαν αργότερα σε εννέα τόμους (Μπολόνια, 1826-28). Ο Μ. υποστήριξε όχι μόνο μια πιο απλοποιημένη αρχιτεκτονική –την προσαρμογή των σχεδίων στις προσόψεις και στους σκοπούς των κτιρίων, την κατάργηση των διακοσμήσεων– επηρεασμένος από τις νέες θεωρίες του ορθολογιστικού διαφωτισμού και του νεοκλασικισμού, αλλά αντιμετώπισε και τα προβλήματα που υπαγόρευε η νέα κοινωνική οργάνωση –νοσοκομεία και βιβλιοθήκες, παλαίστρες και θέατρα, γραφεία και στρατώνες, άσυλα και σχολεία, λιμάνια και αποθήκες, δρόμους και υδραγωγεία– τα προβλήματα δηλαδή των κοινωνικών αναγκών στις οποίες έπρεπε να ανταποκριθεί η αρχιτεκτονική. Έφτασε στο σημείο να προβλέψει πολεοδομικά σχέδια ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες, να καταπολεμήσει την υπερβολική συσσώρευση κτιρίων στις πόλεις και την υπερύψωση των οικοδομημάτων και περιέγραψε τον τύπο της κηπούπολης. Το ιδεώδες του Μ. ήταν ο ελληνικός δωρικός ρυθμός για την καθαρότητα και για τη λειτουργικότητά του. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν δεχόταν ούτε το μπαρόκ και τον γοτθικό ρυθμό ούτε τη ρωμαϊκή και αναγεννησιακή αρχιτεκτονική απορρίπτοντας τους κανόνες στους οποίους είχε στηριχτεί όλη η αρχιτεκτονική από τον 15o αι. και μετά. Σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Φραντσέσκο Μιλίτσια, από το σύγγραμμά του με τίτλο «Αρχές αστικής αρχιτεκτονικής», που είχε δημοσιευτεί το 1781.